Prawda i Konsekwencja

Tag Archive: koronawirus

  1. Czy papież Franciszek uczynił dobrze pomagając transseksualnym prostytutkom?

    Możliwość komentowania Czy papież Franciszek uczynił dobrze pomagając transseksualnym prostytutkom? została wyłączona

    Kilka dni temu w mass mediach pojawiła się wiadomość, iż papież Franciszek wspomógł materialnie transseksualne prostytutki, które ze względu na bardzo trudną sytuację, w jakiej znalazły się one/oni z powodu epidemii koronawirusa, zwróciły się do niego o pomoc. Pełniący funkcję papieskiego jałmużnika kardynał Krajewski miał wspomóc te osoby paczkami żywnościowymi. Można zadać pytanie, czy całe to wydarzenie należy ocenić pozytywnie, czy negatywnie?

    ***

    Ogólnie rzecz biorąc, należy dawać jałmużnę w miarę możności tym wszystkim, którzy znajdują się w rzeczywiście trudnej sytuacji materialnej, niezależnie od tego, czy zwracające się do nas osoby są dobrymi, czy złymi ludźmi. Co więcej, naszą powinnością jest pomaganie materialne nawet tym ludziom, którzy są do nas nastawieni w nieprzychylny lub wręcz wrogi sposób. O tej prawdzie i zasadzie uczył choćby sam nasz Pan Jezus Chrystus oraz św. Paweł Apostoł:

    „Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują; tak będziecie synami Ojca waszego, który jest w niebie; ponieważ On sprawia, że słońce Jego wschodzi nad złymi i nad dobrymi, i On zsyła deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych” – Mt 5. 44 – 45.

    “(…) Jeżeli nieprzyjaciel twój cierpi głód – nakarm go. Jeżeli pragnie – napój go! Tak bowiem czyniąc, węgle żarzące zgromadzisz na jego głowę.” – Rz 12, 19-20.

    Tak więc ogólną i podstawową zasadą jest w tej kwestii udzielanie jałmużny również tym ludziom, którzy są bardzo grzeszni i/lub źle do nas nastawieni. Czy to jednak oznacza, iż materialne pomaganie złoczyńcom jest zasadą absolutną i nieznającą żadnych wyjątków, albo czy też należy to czynić przynajmniej zawsze wtedy, gdy ma się ku temu “fizyczną” okazję lub możliwość? Oczywiście, że nie. Inne fragmenty Pisma świętego nauczają nas wszak o pewnych sytuacjach, w których nie powinno się pomagać materialnie złoczyńcom. I tak na przykład Mądrość Syracha uczy:

    ” Jeśli chcesz dobrze czynić, zważ, komu masz czynić, a będą ci wdzięczni za twe dobrodziejstwa. Czyń dobrze bogobojnemu, a otrzymasz nagrodę, jeśli nie od niego, to na pewno od Najwyższego. Dobroczynność nie jest dla tego, kto trwa w złu, ani kto nie udziela jałmużny. Dawaj bogobojnemu, a nie wspomagaj grzesznika. Dobrze czyń biednemu, a nie dawaj bezbożnemu, odmów mu chleba swego i nie użyczaj mu, aby przypadkiem nie wziął góry nad tobą. Znajdziesz w dwójnasób zło za wszystko dobro, które byś mu wyświadczył. Gdyż i u Najwyższego budzą odrazę grzesznicy, wymierzy On też karę bezbożnym. Dawaj dobremu, a nie pomagaj grzesznikowi.“
    Syr 12, 1-7.

    Z kolei św. Paweł Apostoł w jednym ze swych listów pisał w następujący sposób:

    “Albowiem gdy byliśmy u was, nakazywaliśmy wam tak: Kto nie chce pracować, niech też nie je! Słyszymy bowiem, że niektórzy wśród was postępują wbrew porządkowi: wcale nie pracują, lecz zajmują się rzeczami niepotrzebnymi. Tym przeto nakazujemy i napominamy ich w Panu Jezusie Chrystusie, aby pracując ze spokojem, własny chleb jedli.” – 2 Tes 3, 10 – 12.

    Widzimy więc, iż zgodnie z natchnionym przez Ducha Świętego nauczaniem św. Pawła Apostoła nie powinno się materialnie pomagać tym, którzy w uporczywy sposób uchylają się od podjęcia uczciwej oraz dostosowanej do ich sił pracy. Z kolei słowa z Mądrości Syracha 12, 1-7 wydają się wskazywać na to, by nie pomagać złoczyńcom w sytuacji, gdy takowa pomoc miałaby obrócić się przeciwko nam (“aby przypadkiem nie wziął góry nad tobą“). Można więc chyba z dużą dozą prawdopodobieństwa stwierdzić, iż duch nauczania tak św. Pawła Apostoła, jak i księgi Mądrości Syracha wskazuje nam, że należy unikać pomagania uporczywym grzesznikom wówczas, gdy taka pomoc pomaga im tylko trwać w praktykowanych przez nich występkach.

    Warto zresztą zauważyć, iż również wypowiedzi zawarte w rozmaitych pomnikach starożytnej chrześcijańskiej Tradycji pouczają o pewnych ograniczeniach w obowiązku dawania jałmużny potrzebującym:

    “Pracujcie bez wytchnienia; kto zubożał przez występki, ten nie zasługuje na wsparcie” – Konstytucje apostolskie [1].

    “Niechaj nie żyje z wami chrześcijanin próżniak! Kto nie chce pracować, ten Chrystusem kupczy. Takich się strzeżcie! (…) Niech potnieje twoja jałmużna w rękach twoich, jeśli nie poznasz komu masz dać! (…) Jeśli przychodzący nie posiada rzemiosła, wedle rozpoznania waszego obmyślcie, żeby niepracujący pomiędzy wami nie żył! Jeśli zaś nie chce pracować, ten Chrystusem kupczy. Strzeżcie się takich ludzi! ” – Didache, czyli nauka dwunastu apostołów [2].

    “Bezwstydnym żebrakom nie należy dawać, bo to należy tylko prawdziwemu ubóstwu” – św. Ambroży [3].

    ***

    Pozostaje więc próbować odpowiedzieć sobie na pytanie, czy wspomniana na początku tego artykułu pomoc dla transseksualnych prostytutek mogła naruszać nauczane przez Pismo święte i chrześcijańską Tradycję ograniczenia tyczące się dawania jałmużny złoczyńcom?

    Otóż w sensie bardziej bezpośrednim z pewnością danie paczek żywnościowych cierpiącym poważne niedostatki prostytutkom nie utwierdzało ani nie zachęcało ich w czynionym przez siebie złu. Była to bowiem zwykła, doraźna pomoc mająca zaradzić najbardziej podstawowym ludzkim potrzebom. Gdyby np. tym ludziom zaoferowano pieniądze na pokrycie wydatków bezpośrednio związanych z kontynuowaniem takiej nikczemnej pracy to byłaby inna sytuacja. Jednakże w omawianym wypadku nie mieliśmy z niczym takim do czynienia.

    Można by jednak zapytać, czy taka pomoc nie była sprzeczna z duchem nauczania św. Pawła Apostoła zakazującym dawania jałmużny osobom uporczywie uchylającym się od uczciwej pracy? Cóż, trudno powiedzieć, czy owe transseksualne prostytutki, które wspomógł Franciszek uchylają się od uczciwej pracy w uporczywy sposób. Najpierw trzeba by wszak dokładniej zbadać ich życiową sytuację. Trzeba by się ich zapytać, czy miały propozycje innej pracy? Czy jeśli tak to takowe propozycje odrzuciły? Czy są gotowe pracować inaczej, jeśli będzie im dana taka możliwość, itp.?

    Nie wydaje się więc, by pomoc Franciszka dla transseksualnych prostytutek wywoływała jakieś poważniejsze wątpliwości natury etycznej. Jeśli już to, jako na najmocniejszą z takowych wątpliwości można by wskazać nagłośnienie całego tego wydarzenia. Biorąc wszak pod uwagę pewne inne mniej lub bardziej dwuznaczne gesty oraz wypowiedzi aktualnego papieża względem dewiantów, ktoś mógłby próbować je interpretować w kluczu wsparcia dla owych prostytutek właśnie specjalnie z powodu ich specyficznych skłonności. Jeśli zaś Pan Jezus doradzał, by raczej ukrywać swe miłosierne uczynki, aniżeli je eksponować (patrz: Mt 6, 1-4 ) to tym bardziej wydaje się, że w tej nietypowej sytuacji dyskrecja byłaby tym bardziej roztropna i wskazana. Jednakże i w tym wypadku, nie wiemy czy inicjatywa publicznego nagłośnienia całego tego wydarzenia wyszła ze strony transseksualnych prostytutek czy też samego papieża Franciszka i/lub jego otoczenia.

    Mirosław Salwowski

    Przypisy:

    [1] Cytat za: Ks. Wojciech Andersz, „Nauki katechizmowe ułożone na podstawie różnych autorów”, Tom III, Poznań 1909, s. 155.

    [2] Cytat za: jw., s. 155.

    [3] Cytat za: jw., s. 155.

  2. Posłuszeństwo prawu w dobie koronawirusa

    Możliwość komentowania Posłuszeństwo prawu w dobie koronawirusa została wyłączona

    Niespodziewany problem społeczny i medyczny w postaci koronawirusa sprawił, iż sprawujący nad nam rządy ludzie wprowadzili do naszego życia szereg mniej lub bardziej uciążliwych ograniczeń prawnych. Wszyscy mniej więcej wiemy, jakie są to ograniczenia i zakazy, dlatego wspomnę tylko o niektórych z nich: wysokie mandaty za gromadzenie się w ilości większej niż dwóch osób, prawie całkowita delegalizacja publicznie odprawianych Mszy świętych i nabożeństw, zakaz wychodzenia z domu poza pilnymi i koniecznymi sprawami życia codziennego. Większość Polaków raczej stosuje się do tych przepisów prawnych, a to choćby z powodu obawy przed wysokimi karami finansowymi, ale też, a może przede wszystkim z wewnętrznego poczucia odpowiedzialności za innych ludzi oraz nadzwyczajności obecnej sytuacji. Coraz częściej pojawiają się jednak głosy, które w mniej lub bardziej wyraźny sposób wydają się kwestionować moralny obowiązek okazywania posłuszeństwa wspomnianym wyżej przepisom prawnym. W poniższym artykule postaram się udowodnić, iż z tradycyjnie katolickiej perspektywy autorzy tych głosów nie mają racji i w związku z tym się mylą.

    ***

    Pierwszym powodem, dla którego zasadniczo należy być posłusznym obecnie obowiązującym prawnym ograniczeniom, jest to, iż w swych założeniach nie próbują nas one zmusić do popełnienia żadnego grzechu. Nie jest bowiem czymś per se grzesznym radykalne ograniczenie swych wyjść w domu czy też niespotykanie się – poza gronem rodzinnym – w ilości więcej niż dwóch osób. Co jednak z nieuczęszczaniem na niedzielne Msze święte? To jest prawo kościelne, nie zaś Boże, od którego władze kościelne mają prawo dawać dyspensę, co też w wielu diecezjach zostało uczynione. Tak też, w obecnych okolicznościach nie jest też grzeszne nie udanie się na niedzielną Mszę.

    Drugim powodem, który przemawia za posłuszeństwem prawu w aktualnych okolicznościach, jest to, iż nie mamy żadnych wyraźniejszych przesłanek, by twierdzić, że ograniczenia i zakazy, którym zostaliśmy poddani przez rządzących, są z ich strony niesprawiedliwe, mając na celu osiągnięcie jakichś złych moralnie celów. To prawda, że istnieją (vel istniały) prawa, które mimo iż nie nakazują nam czynienia czegoś per se grzesznego, są jawnie niesprawiedliwe, a w związku z czym moralny obowiązek poddania się im jest dyskusyjny. Przykładem tego rodzaju przepisów prawnych były przynajmniej niektóre z praw dyskryminujących osoby rasy czarnej w USA. Sam fakt dostosowania się murzyna bądź murzynki do prawa zakazującego im np. korzystania z tej samej łazienki co osoby białe nie sprawiał, że zgrzeszą one przez ów fakt, jednak nie zmieniało to faktu niesprawiedliwości takich praw. Tego typu przepisy były niesprawiedliwe, gdyż miały na celu pognębienie pewnej grupy ludności z samego tytułu jej rasowej przynależności i niezmiernie trudno byłoby w nich dopatrzyć się zamiaru osiągnięcia jakiegoś obiektywnego dobra. Trudno jednakże przeprowadzać analogię pomiędzy rasistowskim ustawodawstwem niektórych krajów w przeszłości, a aktualnymi ograniczeniami prawnymi wymierzonymi w rozpowszechnianie się koronawirusa. Celem obecnych ograniczeń jest bowiem obiektywne dobro, które stanowi ochrona ludzkiego zdrowia i życia. I nawet jeśli po czasie okaże się, że w walce z koronawirusem można byłoby ograniczyć do łagodniejszych środków, to póki co jest za wcześnie by formułować tego rodzaju wnioski. Po prostu za mało na chwilę obecną wiemy na ów temat. Nawet prawie całkowita delegalizacja publicznie odprawianych Mszy świętych i nabożeństw prawdopodobnie nie wynika ze światopoglądowej niechęci naszych rządzących do religii chrześcijańskiej, a co za tym idzie, brak jest podstaw, by choćby i w tym ograniczeniu widzieć jakąś jawną niesprawiedliwość.

    Trzecim powodem przemawiającym za posłuszeństwem aktualnym zakazom jest to, iż – zależnie od pewnych okoliczności i uwarunkowań – władze cywilne mają prawo ograniczać legalność nawet tych zachowań, które same w sobie nie są grzeszne. Przykładowo, wypicie jednej lampki wina przez 16-latka nie jest samo w sobie grzechem, nie mniej jednak ze względu na dobro wspólne władza może zakazywać spożywania alkoholu, dajmy na to do 21 roku życia. Innym przykładem tej zasady są ograniczenia prawne w prędkości poruszania się samochodów na drodze. To prawda, że dajmy na to, jazda 70 km na godzinę w terenie nie jest per se grzeszna, nie mniej jednak nie jest czymś samym w sobie niesprawiedliwym prawo ograniczające taką prędkość do 60 lub 50 km na godzinę.

    ***

    Tak więc podsumowując, nie ma podstaw, by twierdzić, iż aktualnie obowiązujące ograniczenia prawne nie obowiązują nas moralnie w sumieniu. Nie zmuszają nas one bowiem do czynienia czegoś per se grzesznego, nie są jawnie niesprawiedliwe, a przeciwnie mają one na celu nasze dobro. Powinniśmy być więc im posłuszni. Na sam koniec tego artykułu warto zacytować jednego z męczenników II wojny światowej, bł. Franciszka Jägerstättera:

    „Nie wolno nam także zapominać, że powinniśmy być posłuszni władzy świeckiej, nawet wówczas, gdy jest to niezmiernie trudne. Należy okazywać wierne posłuszeństwo świeckim władcom i przełożonym, mimo częstego wrażenia, że jesteśmy traktowani przez władzę niesprawiedliwie. (…) Przykazania boskie mówią nam wprawdzie, że powinniśmy okazywać posłuszeństwo także zwierzchności świeckiej, nawet jeśli nie jest natury chrześcijańskiej, ale tylko do momentu, gdy nie narzuca nam nic złego. Bogu należy się większe posłuszeństwo niż człowiekowi”  (Cytat za: Erna Putz, „Boży dezerter. Franz Jägerstätter 1907 – 1943„, Warszawa 2008. s. 300 – 301).

    Mirosław Salwowski

  3. Dlaczego koronawirus może być karą za grzechy?

    Możliwość komentowania Dlaczego koronawirus może być karą za grzechy? została wyłączona

    Mamy obecnie epidemię tzw. koronawirusa i w związku z tym niejeden katolicki ksiądz postawił sobie za punkt honoru udowodnić, iż ani ten wirus, ani żadne inne choroby z całą pewnością nie są Bożą karą za grzechy, a wszelkie wzmianki na ten temat są sprzeczne z chrześcijaństwem. W tmym artykule postaram się zatem ze swej strony pokazać, iż owszem koronawirus oraz inne choroby mogą być Bożą karą za grzechy.

    Zacznijmy zatem od tego, iż Pismo święte w wielu miejscach mówi o tym, że różne choroby i związane z nimi dolegliwości mogą być karą za grzechy. I tak np. w Starym Testamencie jako kara za niewierność Bogu wymieniane są następujące nieszczęścia:

    “Pan ześle na ciebie przekleństwo, zamieszanie i przeszkodę we wszystkim, do czego wyciągniesz rękę, co będziesz czynił. Zostaniesz zmiażdżony i zginiesz nagle wskutek przewrotnych swych czynów, ponieważ Mnie opuściłeś.  Pan sprawi, że przylgnie do ciebie zaraza, aż cię wygładzi na tej ziemi, którą idziesz posiąść.  Pan dotknie cię wycieńczeniem, febrą, zapaleniem, oparzeniem, śmiercią od miecza, zwarzeniem zbóż od gorąca i śniecią: będą cię one prześladować, aż zginiesz. (…) Pan dotknie cię wrzodem egipskim, hemoroidami, świerzbem i parchami, których nie zdołasz wyleczyć” (Pwt 28: 21 – 22, 27).

    Podobnych fragmentów w księgach Starego Testamentu jest oczywiście o wiele więcej, ale wiem, że dla dużej części współczesnych katolików nie jest to silny argument, gdyż traktują oni tę część Pisma świętego bardziej jako zbiór prymitywnych wyobrażeń starożytnych Żydów aniżeli nieomylne i bezbłędne Słowo Boże, zatem poniżej pokażę, iż choroby niejednokrotnie utożsamiane są z Bożymi karami również na kartach Nowego Testamentu. Tak więc przykładowo, Elimas zostaje oślepiony za sprzeciwianie się szerzeniu Ewangelii: „Teraz dotknie cię ręka Pańska: będziesz niewidomy i przez pewien czas nie będziesz widział słońca” (Dz 13: 11). Z kolei w Apokalipsie św. Jana czytamy, iż Pan nasz Jezus Chrystus rzuca na „łoże boleści” fałszywą prorokinię Jezabel, na tych co z nią „cudzołożą” zsyła „wielkie utrapienie” (Ap 2, 21-22), a przejawami Bożego gniewu będą między innymi złośliwe wrzody występujące u ludzi oddających cześć “Bestii” (Ap 16, 1-2) zaś skutkiem jednej z plag zesłanych na ludzkość będzie to, że ludzie będą z bólu gryźć swe języki (Ap 16, 10). Także w Ewangelii św. Jana przynajmniej zasugerowany został możliwy związek pomiędzy chorobami a karą Bożą, gdyż Chrystus Pan zwracając się do jednego z uzdrowionych przez siebie chorych wyrzekł następujące słowa: «Oto wyzdrowiałeś. Nie grzesz już więcej, aby ci się coś gorszego nie przydarzyło». (J 5, 14). Można też wspomnieć, iż św. Paweł Apostoł rozmaite przypadki chorób i śmierci zdarzających się w lokalnym kościele Koryntu przypisał niegodnemu przyjmowaniu Ciała i Krwi Pańskiej: “Niech przeto człowiek baczy na siebie samego, spożywając ten chleb i pijąc z tego kielicha.  Kto bowiem spożywa i pije nie zważając na Ciało [Pańskie], wyrok sobie spożywa i pije.  Dlatego to właśnie wielu wśród was słabych i chorych i wielu też umarło” (1 Kor 11, 28-30).

    Oczywiście nie wszystkie choroby muszą być koniecznie karą za grzechy, o czym świadczą słowa Pana Jezusa wypowiedziane w związku z uzdrowieniem pewnego niewidomego od urodzenia mężczyzny: «Ani on nie zgrzeszył, ani rodzice jego, ale [stało się tak], aby się na nim objawiły sprawy Boże. (J 9, 3). To jednak, że w tym konkretnym wypadku choroba nie była karą za grzechy, nie oznacza, że w żadnym wypadku choroby nie są taką karą.

    ***

    Powyższe odwołania do Pisma św. nie są moją prywatną interpretacją tej najświętszej Księgi. Tradycyjna wykładnia katolicka potwierdza dosłowne rozumienie biblijnego nauczania o chorobach jako możliwych karach za grzechy.

    Przykładowo, św. Bazyli Wielki (jeden z ojców i doktorów Kościoła) przywołując fragment Ewangelii św. Jana, w którym Pan Jezus ostrzegł uzdrowionego przez siebie chromego, by ten więcej nie grzeszył, aby mu się coś gorszego nie przytrafiło (J 5, 14), wyjaśniał, iż ten biblijny ustęp oznacza, że:

    “ten, kto został skarcony za poprzednie grzechy i dostąpił odpuszczenia, jeśli powtórnie grzeszy, przygotowuje sobie sąd gniewu gorszy od poprzedniego“

    Cytat za: Św. Bazyli Wielki, “Pisma ascetyczne”, Tom I, Tyniec 2011, s. 134.

    Widać więc, że św. Bazyli Wielki uznawał ten konkretny, a wspomniany w Piśmie świętym przypadek choroby za wyraz skarcenia i sądu gniewu Bożego.

    Z kolei, papież św. Pius V w swej bulli „Cum Primum” nauczając o grzechach sodomii i symonii wyjaśniał:

    „Za przewiny te Bóg sprawiedliwie karze ludy i narody zsyłając na nie kataklizmy, wojny, głód i zarazę (…)” – podkreślenie moje MS.

    Jeden z “przedsoborowych” katechizmów tak zaś wyjaśniał kwestię chorób:

    Pytanie: Co to jest choroba?

    Odpowiedź: Jest to słabość ciała albo umysłu, którą Bóg ma dla nas dla ukarania grzechu pierworodnego przesyła, kiedy Mu się podoba.

    Pytanie: Dlaczego Bóg przesyła na nas choroby?

    Odpowiedź: 1) Żeby nam dał powód ćwiczenia się w pokorze i cierpliwości. 2) Żeby nas oderwał od świata i od siebie samych. 3) Żeby nas przygotował do śmierci. 4) Żeby nas ukarał za grzechy nasze, i podał nam sposobność do zadośćuczynienia przez pokutę. 5) Aby nas nauczył cierpliwości i umartwienia. 6) Aby nas doświadczył i oczyścił przez to ukaranie doczesne.

    Ks. Francis Aime Pouget, „Nauki katolickie w sposób katechizmowy, w których wyłożone są w krótkości z Pisma Świętego i podania„, Tom 3, s. 230.

    Z kolei, bł. Anna Katarzyna Emmerich w swych objawieniach w ten sposób mówi o chorobach:

    “Zauważyłam, że w każdym rodzaju choroby tkwiła myśl Opatrzności Bożej, że każda była obrazem winy ciążącej na kimś, czy to własnej czy cudzej, za którą trzeba było odpokutować przez chorobę, świadomie czy nieświadomie, albo też choroba była pewnego rodzaju kapitałem próby i cierpliwości, który to kapitał można było zwiększyć przez cierpliwe poddanie się, tak że właściwie nikt niewinnie i daremnie nie cierpiał. Któż bowiem jest niewinny, jeśli sam Syn Boży musiał na Siebie przyjąć grzechy całego świata, by je zgładzić?“

    “Żywot i bolesna męka Pana naszego Jezusa Chrystusa i Najświętszej Matki Jego Maryi według widzeń błogosławionej Anny Katarzyny Emmerich z zapisków Klemensa Brentano”, Tom I i II, Wydanie VI, Wrocław, brak roku wydania, s. 452.

    ***

    Mówienie zatem o tym, iż choroby mogą (choć nie zawsze muszą) być Bożą karą za grzechy jest zarówno biblijne (również w sensie nowotestamentowym), jak i tradycyjnie katolickie. Ci zaś, którzy z samej zasady odrzucają taką możliwość po prostu błądzą, ignorując nauczanie Pisma świętego i Tradycji Kościoła na ów temat.

    Mirosław Salwowski