O tradycyjnie chrześcijańskiej kulturze picia alkoholu
Jakie są zasady picia napojów alkoholowych przez uczniów Pana Jezusa? Czy są to tylko ogólnikowe wskazówki typu: “Nie należy przesadzać” albo “Upijać się tak, by leżeć pod stołem”? Gdy przejrzymy pod tym kątem Pismo święte okazuje się, iż Słowo to ma wiele więcej konkretnych rzeczy do powiedzenia w sprawie tego, jakie reguły winno zachować się przy piciu napojów alkoholowych. Przyjrzyjmy się tym biblijnym zasadom, może pozwolą one nam, jak i naszym znajomym pić alkohol mądrze, z głową i rozsądnie.
PIĆ Z UMIAREM I W DOBREJ ATMOSFERZE.
“Zadowolenie serca i radość duszy daje wino pite we właściwym czasie i z umiarem. Udręką dla duszy zaś wino pite w nadmiernej ilości wśród podniecenia i zwady” – Mądrość Syracha 31: 28 – 29.
W tym fragmencie Pisma św. powraca zasada, iż alkohol powinien być spożywany z umiarem. W tłumaczeniu Biblii autorstwa ks. Jakuba Wujka we fragmentach, gdzie mowa jest o piciu “z umiarem” oraz niepiciu “w nadmiernej ilości” pojawiają się słowa “miernie”, “trochę”. Chodzi więc o to, by nie spożywać alkoholu w dużych ilościach, które doprowadzały by do pijaństwa. O ile jest usprawiedliwione picie napojów alkoholowych powodujące pewien stan lekkiej wesołości czy psychicznego rozluźnienia (gdyż jak mówi Psalm 104: 15 wino zostało dane dla “rozweselenia serca“), to pijaństwem jest jednak picie alkoholu w takich ilościach, które powodują, iż człowiek je spożywający zaczyna chodzić chwiejnym krokiem albo też wręcz się zataczać (Izajasz 28: 7); wypowiadać rzeczy głupie (Przysłów 23: 33); widzieć różne rzeczy w zniekształconym świetle, np. dwoi się lub troi w oczach, jakaś kobieta zaczyna wydawać się ładniejsza niż w rzeczywistości, etc. (Przysłów 23: 33); ma się większe tendencje do rozwiązłości seksualnej (Efezjan 5: 11).
Przytoczony ustęp Biblii wskazuje też na atmosferę, w której powinno być pite wino. A mianowicie, iż nie należy takowego spożywać wśród “podniecania i zwady”. Stąd wniosek, iż picie alkoholu winno odbywać w spokojnej atmosferze, a nie np. na jakichś szalonych, pełnych krzyku i głośności imprezach. Kulturalna restauracja jest więc stosownym miejscem by pić wino albo piwo; dyskoteka, klub ze striptizem albo koncert rockowy już niekoniecznie są takimi dobrymi miejscami.
PIĆ OSTROŻNIE I “TCHÓRZLIWIE”
“Biada tym, którzy są bohaterami w piciu wina i dzielni w mieszaniu sycery” – Izajasz 5: 22.
“Przy piciu wina nie bądź zbyt odważny, albowiem ono zgubiło wielu” – Mądrość Syracha 31: 25.
Powyższe wypowiedzi Pisma św. przestrzegają przed brawurą i zbytnią pewnością siebie w piciu alkoholu. Polecają one zachowanie w tym względzie dużej ostrożności. Przechwalanie się tym jaką to ma się “mocną głowę” przy piciu oraz ile to można wypić alkoholu w jednym dniu z pewnością nie jest więc zgodne z postawą, jaką w tej mierze pochwala Bóg. Z pewnością też jako złe i występne należy ocenić takie imprezy, w których organizuje się zawody picia na czas albo nagradza się w nich tych, którzy wypiją więcej alkoholu.
DOBRZE JEST MIESZAĆ ALKOHOL Z WODĄ.
“Mało bowiem wartości ma picie samego wina, a tak samo również wody, natomiast wino zmieszane z wodą jest miłe i sprawia wielką przyjemność” – 2 Machabejska 15: 39.
Cytowany wyżej fragment Biblii wskazuje na pewien dobry, bliskowschodni zwyczaj, a mianowicie niepicie samego alkoholu, a rozcieńczanie go za pomocą wody. Do dziś owa praktyka funkcjonuje w części krajów śródziemnomorskich i co ciekawe wpływa on na zmniejszanie poziomu pijaństwa w społecznościach, gdzie ów sposób picia jest rozpowszechniony. Dobrze jest więc nie pić samego wina czy piwa lecz mieszać je z wodą lub innymi niealkoholowymi napojami. W ten sposób bowiem osłabia się moc oddziaływania alkoholu i człowiek nie przyzwyczaja się do smaku czystego trunku. To sprzyja większej powściągliwości i umiarowi w piciu.
NIE PIĆ Z KOBIETĄ ZAMĘŻNĄ
“Z kobietą zamężną nigdy razem nie siadaj ani nie ucztuj z nią przy winie, aby przypadkiem twa dusza nie skłoniła się ku niej, byś przez swą namiętność nie potknął się aż do zagłady” – Mądrość Syracha 9: 9.
Mężczyzna nie powinien zatem pić alkoholu w towarzystwie nieswojej żony. Oczywiście chodzi tu o ochronę przed rozpustą i cudzołóstwem, gdyż spożywanie trunków rozluźnia również seksualne hamulce.
NIESPĘDZANIE NA PICIU CAŁYCH DNI
“Biada tym, którzy rychło wstając rano szukają sycery, zostają do późna w noc, [bo] wino ich rozgrzewa” – Izajasz 5: 11.
W powyższym fragmencie wskazany jest styl życia polegający na piciu alkoholu od samego rana aż do późnych godzin wieczornych.
POWSTRZYMANIE SIĘ OD SPOŻYWANIA ALKOHOLU W SYTUACJI, GDY MOŻE TO BYĆ DLA KOGOŚ OKAZJĄ DO GRZECHU.
“Nie burz dzieła Bożego ze względu na pokarmy! Wprawdzie każda rzecz jest czysta, stałaby się jednak zła, jeśliby człowiek spożywając ją, dawał przez to zgorszenie. Dobrą jest rzeczą nie jeść mięsa i nie pić wina, i nie czynić niczego, co twego brata razi” – Rzymian 14: 20 – 21 .
Choć picie alkoholu nie jest samo w sobie występne, to mogą wystąpić sytuacje i okoliczności, gdy nawet nasze umiarkowane spożycie trunków będzie kogoś zachęcało do nadmiernego picia. Wówczas to zgodnie z duchem przytoczonej wyżej biblijnej zasady nawet osoby nie mające żadnego problemu z alkoholem winny się od niego powstrzymać ze względu na dobro swych słabszych bliźnich. Nie należy więc też proponować alkoholu ludziom o których wiemy, iż mają tendencję do upijania się i należy dziesięć razy pomyśleć zanim postawi się na stół jakiś trunek w sytuacji, gdy wie się, że przy tym stole będą obecne też osoby mające problem alkoholowy.
NALEŻY PRZESTRZEGAĆ MIEJSCOWEGO PRAWA W KWESTII SPOŻYWANIA ALKOHOLU.
“Każdy niech będzie poddany władzom, sprawującym rządy nad innymi. Nie ma bowiem władzy, która by nie pochodziła od Boga, a te, które są, zostały ustanowione przez Boga. Kto więc przeciwstawia się władzy – przeciwstawia się porządkowi Bożemu. Ci zaś, którzy się przeciwstawili, ściągną na siebie wyrok potępienia” (Rzymian 13: 1-2).
Ten fragment Pisma świętego mówi o tym, iż należy być posłusznym rządzącym, póty nie nakazują nam oni czegoś ewidentnie grzesznego. Taka jest zresztą tradycyjna wykładnia Magisterium Kościoła na ów temat:
“Jeden jest tylko powód uwalniający ludzi od posłuszeństwa, mianowicie gdyby żądano od nich czegoś przeciwnego prawu naturalnemu albo Bożemu, tam bowiem, gdzie zachodzi pogwałcenie prawa natury lub woli Bożej, zarówno sam rozkaz, jak wykonanie go byłoby zbrodnią.” – Leon XIII, “Diuturnum illud.
Picie alkoholu z umiarem jest co prawda usprawiedliwione w oczach Boga, ale nie jest Jego nakazem. Nie pijąc wina czy piwa człowiek nie grzeszy, więc nawet jeśli pewne państwowe zakazy czy ograniczenia w tej materii wydają się przesadzonymi należy im się podporządkować. Jeżeli więc prawo danego kraju zakazuje prowadzić pojazdów nawet po łyku alkoholu, to po prostu trzeba być temu posłusznym. Jeśli zakazane jest picie wina do 25 roku życia, to choćby się miało już 24 lata, należy zachować abstynencję. Posłuszeństwo w tym względzie powinno się zachować również, gdy mamy do czynienia z całkowitą prohibicją na alkohol. Picie trunków to nie jest bowiem Boży nakaz w rodzaju powinności dawania jałmużny ubogim, modlenia się czy głoszenia Ewangelii, więc należy być w tej sytuacji posłusznym władzy. Można władzę za taki zakaz krytykować, uważać ów za przesadny i działać na rzecz jego zniesienia, ale mimo to należy być tu posłusznym obywatelem.